JEZERO

(U fokusu) Jezero je planinski gradić u Bosni i Hercegovini – sa oko 600 stanovnika, nalazi se na krajnjem obodu Republike Srpske, između opština Mrkonjić Grad i Šipovo, nadomak opštine Jajce u Federaciji BIH. Na mestu gde se reka Pliva uliva u jezero koje je izdubila u pitoresknom planinskom predelu, živopisno naselje od kamenih kućica još od rimskih vremena bilo je saobraćajni čvor, ali kao prolazna stanica za namernike, do današnjih vremena samo tiho leži, zaboravljeno među brdima.

Jezero se sada najednom našlo u žiži svetskih medija jer je povezano sa poslednjom misijom istraživanja planete Mars. Naime, po ovom naselju nazvan je jedan krater na Marsu, u oblasti Syrtis Major. Krater prečnika 49 kilometara u dalekoj prošlosti Marsa bio je, najverovatnije, ispunjen vodom i gradio je jezero u koje su se ulivali tokovi iz okolnih klanaca (koji su takođe nazvani po bosanskim toponimima – Sava, Pliva, Neretva, Una). Naziv kratera Jezero je doslovan i ne prevodi se na druge jezike (njegovo ime nije “Lake”), pošto se izvorno odnosi na bosanski gradić, a ne na jezero.

Dan uoči rođendana Nikole Kopernika, 18. februara, robotizovana NASA sonda Perseverance uspešno se spustila upravo u krater Jezero. Lansiran pre 7 meseci, robot čije ime znači Upornost, predstavlja do sada tehnološki najnapredniju i najambiciozniju misiju istraživanja terena na Marsu. Opremljen čitavim nizom sofisticiranih instrumenata, robot će ispitati teren u kome je nekad bila voda kako bi ustanovio, ni manje ni više, nego da li je u prošlosti na Marsu bilo života. Fotografija je prvi snimak koji je, neposredno nakon dramatičnog sletanja, Perseverance načinio u krateru na Marsu i prikazuje: Jezero.

—

Tekst: S. Bubnjević

Fotografija: JPL/NASA