KINA NA TAMNOJ STRANI MESECA

(Aktuelno) Svetski mediji bojažljivo (pa čak i sa rezervom) prenose kako se neposredno nakon Nove godine, 3. januara ujutru po pekinškom vremenu, kineska lunarna sonda Čang’e 4 uspešno spustila na tamnu stranu Meseca, što je prva misija te vrste. U međuvremenu, u Kini koja već dve decenije samostalno sprovodi sopstveni kosmički program ovaj uspeh proslavlja se kao novo poglavlje u istoriji čovekovog istraživanja Meseca.

Najsvežiju fotografiju sonde Čang’e 4 utonule u mesečevu prašinu juče je objavila Kineska agencija za istraživanja dubokog svemira i Meseca (CLEP). Slika je načinjena panoramskom kamerom sa rovera Jutu 2 koji se zajedno sa ovom letelicom spustio u oblast relativno blizu južnog pola. Nakon što je potvrđeno da rade besprekorno, rover i sonda su uzajamno pozirali, tako da su objavljene obe fotografije.

U međuvremenu i najugledniji mediji na Zapadu priču sa tamne strane Meseca mahom prate uz analitičke priloge o tome šta se krije iza kineske ekspanzije u svemiru. Ova svojevrsna medijska hipokrizija može biti posledica izuzetno rezervisanog stava tradicionalnih kosmičkih sila, Rusije i SAD, prema Kini u svemiru – uobičajeno otvorena američka NASA ne samo da ne sarađuje sa Kinom, nego njeni zaposleni pod pretnjom da će biti optuženi za špijunažu ne smeju ni da komuniciraju sa kineskim naučnicima bez posebnog odobrenja Kongresa.

Letelica Čang’e 4 je treća sonda koju je Narodna republika Kina spustila na Zemljin satelit i koja iznova pokazuje kako je ovo nebesko telo po svemu sudeći primarni svemirski cilj diva sa Istoka. Osim simboličnog značaja sletanja na tamnu stranu, planirano je da ova misija obuhvati više eksperimenata među kojima su i neki biološki, poput pokušaja da se na Mesecu unutar sonde uzgoji pirinač (uz druge biljke). Za naredne misije planiran je povratak sonde na Zemlju sa uzorcima, a dugoročni ambiciozni plan Kine je izgradnja baze na Mesecu, dok se na Zapadu pominju i projekti eksploatacije ruda.

Lunarni program, kao i same kineske letelice nose naziv Čang’e, što je ime popularnog božanstva iz kineske mitologije, u kojoj Zemljin satelit igra važnu ulogu. Mada se javlja u brojnim verzijama, mesečeva princeza Čang’e je po najpoznatijoj legendi popila eliksir besmrtnosti svog izabranika Jia (koji je pre toga usmrtio devet i ostavio samo jedno Sunce) i otad živi na mesecu. Princezi društvo pravi zec od žada, po kome se inače zovu roveri Jutu.

Čang’e 4 je dvadeset i druga uspešna misija sletanja nekog broda na Mesec – pre nje na Mesec su letelice uspeli da spuste Amerikanci 10 puta (među kojima su i brodovi sa ljudskom posadom), Rusi, odnosno Sovjeti 8 puta, Kinezi već dva puta i jednom je u ovom poduhvatu uspela Indija. No, sve ove prethodne misije završile su na vidljivoj strani, dok je Čang’e 4 prva sletela na tamnu stranu Meseca.

Tamna strana Meseca inače nije ništa mračnija od one koju vidimo, na njoj sunce sviće i zalazi kao i na ostatku satelita (da je drugačije ni ova fotografija ne bi bila tako jasna). No, naziv tamna nosi jer je zapravo stalno nevidljiva sa Zemlje, zbog usklađene rotacije naše planete oko svoje ose i kretanja Meseca.

S.B.

—–
Foto: CLEP – www.clep.org.cn