VIRUS SA KRUNOM

(U fokusu) Nova zaraza, koja se sa životinja na ljude prenela na jednoj ribljoj pijaci, poslednjih nedelja se širi centralnom Kinom, a stigla je i do Amerike. I dok se u našim gradovima ove zime maske za lice nose zbog zagađenja, Kinezi u višemilionskom gradu Vuhan maskama se štite od novog, potencijalno smrtonosnog virusa koji je počeo da se prenosi sa čoveka na čoveka i izazvao globalnu brigu. Takozvani koronavirusi, mahom bezazleni, u medicini su poznati od šezdesetih godina 20. veka, ali je sada otkriven sasvim novi, po svemu sudeći, prilično nezgodan soj.

Fotografija američkog Centra za kontrolu zaraznih bolesti (CDC) prikazuje jedan koronavirus koji su pre pet godina snimili istraživači sa instituta NIAID pomoću TEM mikroskopa – ova mikrografija zaraznog virusa koji izaziva sindrom MERS-CoV snimljena je sa dramatičnim uvećanjem i potom digitalno obojena. Na slici se jasno vide crveno bojena antitela na omotaču virusa koji je karakterističan za koronaviruse – to je takozvani superkapsid, koji mu, kao što ćelijski zid štiti bakteriju, daje izvesnu otpornost na uslove sredine i čini ga opasnijim od virusa koji svetom putuju samo u kapsidu.

Unutar omotača se nalazi kapsid sa RNK genomom koji je kod koronavirusa vrlo dug. Veličina virusa na slici je oko 100 nanometara, što je oko 500 puta manje od debljine ljudske vlasi. Koronaviruse, što se jasno vidi na ovoj i svim drugim TEM slikama, karakteriše svojevrsna korona, halo ili kruna, koja ih omotava nalik na koronu oko Sunca i zbog koje su i dobili ime od latinske reči korona (što doslovno i znači kruna).

Koronavirusi uglavnom napadaju gornje respiratorne i organe za varenje kod ptica i sisara, dok se nekoliko sojeva prenosi i na čoveka. Kod većine infekcija koronavirusom simptomi su vrlo blagi. Smatra se da su zapravo brojni oblici laganih prehlada izazvani upravo koronavirusom, ali pošto se za razliku od drugih teško uzgajaju u laboratoriji, njihov domet nije u potpunosti istražen.

Neke vrste mogu da budu i vrlo opasne, dovode do upale pluća i komplikacija. Takav je bio takozvani SARS virus, a čini se i da, nakon 17 preminulih pacijenata od oko 400 zaraženih, novi virus otkriven u Vuhanu može biti vrlo neugodna pretnja. Za sada nema odgovarajuće terapije, niti zaštite od virusa iz Vuhana.

—

Tekst: S. Bubnjević

Foto: CDC / National Institute of Allergy and Infectious Diseases

Pročitajte više priča o EPIDEMIJI KORONAVIRUSA