SRBIJA DOBILA PRVI INSTITUT OD NACIONALNOG ZNAČAJA

Institut za fiziku u Beogradu postao je prvi institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju. Time je Srbija, po ugledu na najrazvijenije države koje odavno prepoznaju koncept nacionalnog instututa, dobila novu vrstu istraživačke ustanove gde se obavljaju prioritetna, vrhunska istraživanjai koncentrišu istraživački napori koji mogu da odgovore na ključne društvene izazove.

Naime, Zakon o naučnostraživačkoj delatnosti već dugo predviđa da u Srbiji postoje i instituti od nacionalnog značaja, ali nijedna ustanova u Srbiji do sada nije odgovorila na složene, zakonom definisane uslove da bi bila na taj način akreditovana. No, brojni međunarodno priznati rezultati, razvijena infrastruktura i povratak vrhunskih istraživača iz sveta, stvorili su poslednjih godina uverenje na Institutu za fiziku da bi se mogao kandidovati za ovaj status i tranformisati se u nacionalnu ustanovu.

U toku akreditacije, Komisija za akreditaciju naučnoistraživačkih organizacija u decembru 2017. godine ustanovila je da Institut za fiziku ispunjava svih 11 zakonom definisanih da bude institut od nacionalnog značaja.

Kao nacionalni institut, Institut za fiziku je stekao status „vrhunske naučnoistraživačke ustanove od posebnog značaja za fiziku i srodne oblasti koja obavlja istraživanja od prioritetnog značaja za naučni, obrazovni, kulturni i ukupni društveno-ekonomski razvoj Republike Srbije“.

Osnovan 1961. godine, Institut za fiziku je nastao kao plod intenzivnog razvoja fizike u posleratnoj Jugoslaviji. Danas na Institutu radi oko 200 istraživača od kojih je čak 36 odsto u najvišem, A1 zvanju, a posebno je značajno što se više desetina naših vrhunskih istraživača iz sveta vratilo u Srbiju kako bi karijeru nastavili na Institutu za fiziku. U tekućem projektnom ciklusu, istraživači Instituta učestvuju u 32 nacionalna projekta, a od 2013. godine do danas, na Institutu je bilo aktivno čak 103 međunarodna projekta i kolaboracija.

Naučnoistraživački rad se obavlja u 25 laboratorija koje su opremljene za vrhunska istraživanja u fizici i srodnim oblastima. Na Institutu postoje četiri evropska centra izvrsnosti, koji su u Srbiji akreditovani kao centri izuzetnih vrednosti. Pored toga, u okviru ustanove su i dva spin-of preduzeća, kao i Inovacioni centar.

Institut neguje tesne veze sa srodnim ustanovama širom Evrope i sveta. Posebno je intenzivna saradnja sa Evropskom laboratorijom za nuklearna istraživanja, CERN. Pored CERN-a, važni strateški partneri Instituta su i Mreža nacionalnih instituta Italije, INFN i najveće naučno postrojenje u Nemačkoj, DESY.

Saradnja sa CERN-om nedavno je dovela da pokretanja nove infrastrukture koju Republika Srbija prepoznaje kao jedan od prioritetnih projekata – inovaciono-edukacioni centar Verokio, koji se otvara na Institutu za fiziku.

Kao institut od nacionalnog značaja za Republiku Srbiju, u skladu sa zakonom, Institut sada ima zadatak „da razvija i unapređuje opšti fond znanja, podiže tehničko-tehnološki nivo, doprinosi valorizaciji istraživanja, ali i širi naučna saznanja i učestvuje u osposobljavanju kadrova“.