DA LI POSTOJI NULTA GODINA?

(Vreme zabluda*) Godine nove ere se u zapadnom, hrišćanskom kalendaru broje od navodnog rođenja Isusa Hrista, a svaka se godina ove epohe naziva Gospodnjom ili Anno domini. No, da li to znači da je Hrist zaista rođen u 0. godini?

Ne, pošto nulta godina ne postoji. Poslednju godnu pre nove ere smenjuje prva godina nove ere. Ako svojim prijateljima niste mogli da objasnite zašto je XXI vek počeo 2001, a ne 2000. godine, bilo bi im jasnije da ste im samo rekli kako nikad nije postojala nulta godina, mada se često pogrešno misli suprotno. Prvi vek je počeo od prve godine, pa tako i svaki sledeći.

Pre uspostavljanja ovog sistema koji se uz izvesne popravke danas koristi u celom svetu, u Starom veku su godine brojane na razne načine, od nastanka sveta, od prve olimpijade u Staroj Grčkoj ili od osnivanja Rima. Mada je bilo raznih ranijih proračuna, izumitelj hrišćanskog kalendara je kaluđer Dionizije Exiguus koji je na zatev papskih vlasti 525. godine pokušao da izračuna tačnu godinu Hristovog rođenja. Proučavajući poznate hronologije, Dionizije je zaključio da se to desilo 25. decembra, sedam dana pre početka 754. godine ab urbe condita, od osnivanja Rima.

Dionizije je ovu godinu označio prvom nove hrišćanske ere, pre svega što u to doba u Evropi nula nije ni postojala kao broj. Nulu, broj koji označava ništa ili prazninu, kao jednu od najznačajnijih civilizacijskih tekovina, tek u potonjim vekovima donose Arapi sa istoka. A Dionizijevo računanje vremena od Hrista naovamo počelo se masovnije koristiti u hronologijama u VII veku, da bi potom postalo opšteusvojeno.

Međutim, kasnije se ispostavilo da je Dionizije pogrešio u svojoj proceni godine Hristovog rođenja. Prema nekim modernim tumačenjima to se desilo tek 6. ili 18. godine nove ere. Najpoznatija je verzija iz Jevanđelja po Mateju u kome piše da se Hrist rodio u godini smrti kralja Iroda Velikog koji je inače umro ne 1. godine nove ere, već između 7. ili 4. godine p.n.e.

S.B.

—–

Ilustracija: Gerard van Honthorst / ulje, oko 1622. godine

*Vreme zabluda je serija priča nastalih prema istoimenoj rubrici, od istog autora, koja je redovno objavljivana u nedeljniku Vreme 800-900.