GALILEOV SPISAK ZA KUPOVINU

(Liste koje pričaju priče) U jesen 1609. godine, četrdesetpetogodišnji italijanski astronom Galileo Galilej predavao je geometriju, mehaniku i astronomiju na Univerzitetu u Padovi. Bio je u vanbračnoj vezi sa Marinom Gambe, sa kojom je dobio troje dece, ćerke Virđiniju (9) i Liviju (8) i trogodišnjeg sina Vićenca.

Uporedo s brigom o budućnosti vanbračne dece, Galilea su opsedala razmišljanja o nebu. Godinu dana ranije čuo je kako je u Holandiji neko napravio teleskop, pa je na osnovu opisa sledeće godine uspeo da ga i sam konstruiše. Slika prikazuje fresku Đuzepea Bertinija – Galilejevo predstavljanje teleskopa venecijanskom duždu u leto 1609. godine.

U novembru iste godine, Galileo je sastavio sledeću listu koja nam daje neobičan uvid u ondašnje prilike i način života, kao i u njegov porodični život. Galileo je, naime, planirao put u Veneciju gde će posetiti prijatelje i obaviti kupovinu, između ostalog i delova za sledeći teleskop. Ako uspe da napravi teleskop sa većim uvećanjem, to će mu omogućiti ne samo da bolje osmotri nebo, već i da zaradi na prodaji nove naprave.

Na zadnjoj strani jednog pisma datiranog na 23. novembar 1609. godine Galileo je sastavio šoping listu:

Cipele i šešir za Vićenca
Ogrtač za Marinu
Sočivo, leblebija, pirinač, suvo grožđe, spelta
Šećer, biber, karanfilići, cimet, začini, džem
Sapuni, pomorandže
Dva češlja od slonovače
Malvazija gospodina Sagreda
Dva topovska đuleta
Kalajisana cev orgulje
Nemačka ravna sočiva, ispolirana
Parčići ogledala
Ogledalo sa znakom kralja
U Kale dele Akve prave dleta
Pozabaviti se pitanjem gvozdenih kugli, napraviti ih od kamena ili nalik topovskim
Gvožđe za glačanje
Smola
Filc, za glačanje ogledala
Vuna
Platiti dug lordu Manući i vratiti mu Edilija.

Galileo je uspeo da napravi bolji teleskop, a naredne 1610. godine objavio je mali astronomski pamflet koji je nazvao “Zvezdani glasnik”. U njemu je između ostalog opisao površinu Meseca, veliki broj zvezda Mlečnog puta, kao i jedno od najvećih otkrića tog doba – četiri Jupiterova satelita.

Otkriće ovih satelita nikako se nije uklapalo sa geocentričnim pogledom na svemir koji je prihvatala crkva, pa su se tvrdnje iz “Zvezdanog glasnika” brzo proširile Evropom i podstakle veliko interesovanje za astronomiju. Istovremeno su otvorile spor sa crkvom, koji će kulminirati u narednim decenijama.

M.Đ.

—–

FOTO: Freska u Vili Andrea Ponti, Vareze, Italija, autora Đuzepea Bertinija iz 1858. godine