MUZEUM SERBSKI

Stara, bojena razglednica Beograda nastala je pre Prvog svetskog rata na današnjem Trgu republike. Na njoj se, u dnu scene, vidi prekrasna palata koja je u to doba bila zgrada Uprave fondova, a u kojoj se danas nalazi centralna zgrada Narodnog muzeja. Ovde se, sada – nakon što je muzej predugo bio zatvoren – otvara nova stalna postavka na 5000 kvadratnih metara izložbenog prostora.

Palata u kojoj se Narodni muzej nalazi podignuta je 1903. godine po projektu Andre Stevanovića i Nikole Nestorovića. Izgrađena je pored pozorišta, na trgu koji je inače nastao u 19. veku rušenjem Stambol kapije i koji je potom za Beograd postao ono što je i danas – glavni gradski trg.

Na mestu palate prethodno se nalazila čuvena kafana “Dardaneli”, upamćena po svojim stalnim gostima – piscima, glumcima i muzičarima koji su obeležili kulturu Srbije u prethodnom veku. Nova zgrada na mestu srušene kafane “Dardaneli” podignuta je za potrebe Uprave fondova, koja je i tada bila jedna od najstarijih banki u Srbiji.

Osnovana 1862. godine, ova banka je u novije doba poslovala pod imenom Invest banka, sve dok sa još tri velike banke nije ugašena 2002. godine. Između Prvog i Drugog svetskog rata, banka je radila pod imenom Hipotekarna banka.

Reprezentativna palata ove banke sa impresivnim unutrašnjim stepeništem jedna je od najlepših građevina Beograda. U nekoliko navrata bila je preuređena, a pretrpela je i značajna oštećenja u bombardovanju Beograda. Svoj konačni lik dobila je sredinom šezdesetih godina 20. veka kada je rekonstruisana po projektu na kome je radilo više vodećih arhitekti tog doba.

Od ovog perioda, zgrada je počela da služi kao zgrada Narodnog muzeja, vodeće ustanove kulture u Srbiji čiji fond danas sadrži čak 400.000 vrhunskih areholoških i umetničko-istorijskih predmeta. Najpoznatiji artefakt koji se čuva u Narodnom muzeju svakako je rukopis iz 12. veka, Miroslavljevo jevanđelje, jedini spomenik nulte kategorije u Srbiji, koji je uzgred i deo UNESCO baštine sveta.

Narodni muzej je kao institucija osnovan još 1844. godine kao “Muzeum serbski”. Tokom svoje istorije, dok se nije našao na Trgu republike, bio je smešten na raznim lokacijama – u Kapetan Mišinom zdanju, u susednim zgradama na Studenskom trgu, u Novom dvoru i u jednoj privatnoj kući u ulici Kneza Miloša.

Nažalost, Narodni muzej je zatvoren za posetioce praktično od početka tekućeg, 21. veka. Zbog lošeg stanja objekta i izuzetno duge rekonstrukcije izvanredna zbirka nije bila dostupna više od 15 godina. Sve do današnjeg otvaranja.

—–

Foto: Wikimedia / Prema slici Istorijskog arhiva Beograda

Ovu i druge priče možete čitati i na www.naukakrozprice.rs