EKSPERIMENT O NASTANKU ŽIVOTA NA ZEMLJI

Pre četiri milijarde godina, u primordijalnoj supi, obični neorganski materijali se naizgled iz čista mira pretvaraju u prvi život. I mada postoji sijaset teorija i hipoteza kako je do toga moglo doći, još uvek život iz neorganskih molekula nije napravljen u laboratoriji. Koji tajni sastojak nedostaje? Kako popuniti prazninu između nežive materije i nastanka samoreplicirajućeg živog sistema? Kako to ponoviti u laboratoriji?

Za razliku od sintetičkih biologa, neki naučnici već decenijama pokušavaju da iznova stvore život od ugljenika, simuliraju uslove primordijalne supe ili neke druge, koji su po brojnim hipotezama vladali u vreme kad je od neorganskih molekula nastala prva „koacervatna“ kapljica, odnosno jedna veća gomila molekula koja više nije bila samo to, već živo biće.

Najpoznatiji pokušaj da se takvi uslovi naprave je Miler-Urej eksperiment (Miller-Urey), koji su 1952. godine na Univerzitetu u Čikagu izveli Stenli Miler i Harold Urej, u želji da provere hipotezu o nastanku života Aleksandra Oparina i J.B.S. Holdejna.

Prema njihovoj hipotezi, uslovi na primitivnoj Zemlji podstakli su hemijske reakcije u kojima su se od neorganskih sintetisala organska jedinjenja. Miler i Urej su napravili eksperiment sa vodom u staklenoj posudi (okeanom), električnom varnicom (munjom) i gasom u kome je bio izmešan metan sa amonijakom (atmosfera), i uspeli su da u laboratorijskim uslovima dobiju čak pet amino-kiselina.

Miler-Urej eksperiment sa poreklom života u narednim decenijama ponovljen je mnogo puta, a u izvedbi 2008. godine naučnici su veštački dobili čak 22 amino-kiseline. Međutim, brojni drugi in vitro (u staklu) pokušaji da se u takvim uslovima stvori nešto što će biti ne samo organski molekul već živi stvor, nikada nisu uspeli.

Na fotografiji je Stenli Miler i aparatura na kojoj je izvođen čuveni eksperiment.

(S.B./M.Đ./Vreme nauke)
—–
Foto: NASA