JEVANĐELJE PO HOMERU

(Odlomak putopisa iz prvog broja časopisa “Odiseja”*) ITAKA. Gradić Vati, ugnežden među pitomim padinama brda Perahori, na samom vrhu dubokog zaliva, najveće je naselje na jonskom ostrvu Itaka, prapostojbini Homerovog Odiseja. Ostrvo je deo arhipelaga od sedam grčkih ostrva u Jonskom moru na kojima je tokom Prvog svetskog rata, nakon povlačenja preko Albanije, u izgnanstvu boravio veći deo srpske vojske, crkve i države. I svi srpski pesnici sa njima. Itaka je danas nezavisna prefektura, ali je ostrvo gotovo opustelo, nastanjeno sa manje od 3000 ljudi, jer se većina nekadašnjeg stanovništva nakon zemljotresa 1953. raselila i poput legendarnog pretka, luta svetom. Itaka je i sama lutala – kroz vekove, bila je u rimskom, vizantijskom, mletačkom, turskom, francuskom, britanskom i grčkom posedu, a pojedini klasični istraživači kao što je Vilhelm Derpfeld misle da je bila na sasvim drugom mestu. Danas morski taksi Odisej plovi od gradske rive na sever, pored ostrvca Lazareto u središtu zaliva, kraj venecijanskih topova, a potom dalje, izvan zaliva, ka pučini. Gradić čine tri reda kuća i administrativnih zgrada, iza kojih se protežu bašte i maslinjaci. Namernik na ovom mestu, međutim, neće puno saznati o poreklu priče o Laertovom sinu, lutalici. Kod bele vile Drakolis, glavne turističke znamenitosti, na obali zaliva uzdiže se samo skroman gipsani spomenik Odiseju. Ulicu dalje, na velikoj livadi u obliku trapeza, ovičenoj ulicom Kalioni i retkim stablima, leži uverljivija memorija – na suvo nasukan jedan ribarski brodić. Iza mesne škole u ulici koja nosi ime Odiseja Andrucosa, 19-vekovnog revolucionara i heroja grčkog rata za nezavisnost, takođe poreklom sa Itake, uzdiže se zvonik lokalne crkve. Večernji klepet zvona dobija odgovor iz zaleđa, gde je nad zalivom, u brdima, skriveno još nekoliko majušnih crkava. Nekoliko starica stoji pred crkvom, dok iz nje dopire omamljujući glas grčkog sveštenika koji, u istom času kao i širom Helade, i dalje, čitavog hrišćanskog sveta, čita delove Jevanđelja po Marku. Miris tamjana se širi niz ulicu Drakoli, meša sa slanim vazduhom šetališta i iščezava, uzmiče pred ponudom mirisa za turiste – u samom središtu domovine lutalice kog su Rimljani zvali Uliks vladaju mirisi tradicionalne grčke pekare „Odisej“ i vonj ribljeg restorana koji nosi ime njegovog najljućeg neprijatelja – Posejdona. (…)

S.B.

—–

*Odlomak iz eseja istog autora “Jevanđelje po Homeru”, objavljenog u prvom broju časopisa “Odiseja”

Ilustracija: Depositphoto / Malchev